Een dipje of depressie

Iedereen voelt zich weleens somber of neerslachtig. Anderen vragen hoe het met je gaat, maar dat is je dan even te veel. Je negeert berichtjes en vindt het allemaal zwaar. Vooral de donkere dagen in de herfst en winter zorgen voor depressieve symptomen. Dat komt vaker voor dan veel mensen denken. Eén op de vijf jongeren heeft weleens last van depressieve gevoelens. Als het alleen een ‘dipje’ is, gaat dit gelukkig vaak vanzelf over. En je kunt er ook zelf iets aan doen: met mensen praten, bewegen, frisse lucht en daglicht pakken en bewust stilstaan bij dingen waar je dankbaar voor bent. Paulus geeft daar in zijn brief aan de Filippenzen een mooi advies voor: ‘Laat u leiden door al wat waar is, al wat edel, rechtvaardig, zuiver, beminnelijk en eervol is, kortom door al wat deugdzaam is en lof verdient’ (Filip. 4:8).

Maar soms is er meer aan de hand en is er sprake van een echte depressie. Depressie is een ziekte die de balans verstoort tussen stoffen voor de hersenactiviteit. Bepaalde gebeurtenissen kunnen je daar vatbaarder voor maken. Conflicten, ziekte, dood, werkomstandigheden, eenzaamheid en zelfs positieve ervaringen zoals de geboorte van een kind kunnen leiden tot depressies. Je hebt dan in niets meer plezier, bent constant moe, hebt weinig eetlust of zoekt juist troost in eten, slaapt slechter of juist heel veel, voelt je onzeker en verliest soms de controle over je emoties. En God? Die lijkt eindeloos ver weg. In dit soort gevallen is het belangrijk om een arts erbij te betrekken. Waarom zou je op aarde een helse strijd op eigen kracht voeren als de medische wetenschap depressie al jaren met succes bestrijdt? Meestal vermindert een depressie bij een professionele aanpak na enkele weken al.

Onwetendheid

Ook al komt depressie veel voor, toch bestaan er veel misverstanden over. Velen zien depressieve mensen als zwak, alsof je gewoon een knop zou moeten omzetten om ervan af te zijn. Ook onder christenen is vaak niet bekend dat depressie een ziekte is met lichamelijke oorzaken. Een mooie tekst zoals die uit Filippenzen, waarin Paulus ons oproept om ‘altijd verheugd te zijn’ (Filip. 4:4) kan dan juist een last worden en het nog moeilijker maken om over je gevoelens te praten. Want dat ‘de Heer nabij is’, ervaren mensen met een depressie juist helemaal niet. Het helpt als we weten in welke context Paulus zijn oproep deed: de strijd voor het evangelie, ondanks alle tegenspoed. In die strijd blijven christenen vriendelijk en weten ze zich van God afhankelijk. Bij een ziekte zoals depressie is die oproep misplaatst.
Gods omgang met mensen

Een bekend Bijbels voorbeeld van iemand die letterlijk levensmoe is, is Elia. Nadat de profeet triomfantelijk heeft aangetoond wie de ware God is, bedreigt koningin Izebel zijn leven. Elia wordt doodsbang, vlucht in de woestijn en gaat uitgeput onder een struik liggen, verlangend naar de dood. Heeft hij een depressie? Of zouden we hier tegenwoordig van een burn-out spreken? Die termen kenden de mensen in de tijd van de Bijbel niet. Wat ze wel wisten: dat God dichtbij is, ook al voel je daar op dat moment niets van. God beschermt Elia en stuurt een engel met eten (1 Kon. 19:1-8).

Heb je iemand in je omgeving van wie je vermoedt dat hij of zij last heeft van depressie? Reageer dan niet ontkennend als God voor hen ver weg lijkt. In de Bijbel verwijt God mensen zulke gevoelens nooit. God weet dat het niet goed is voor de mens om alleen te zijn (Gen. 2:18). Hij geeft mensen aan elkaar. Toon de ander begrip, geduld, genegenheid en geruststelling.
Worstel je zelf met depressieve gevoelens? Blijf er dan niet alleen mee zitten, ook al voelt de drempel om erover te praten hoog! Verberg je gevoelens niet, maar zoek hulp, bij je vrienden of bij een professional. En bij God, ook al voelt die nog zo ver weg. Veel psalmen geven woorden aan gevoelens van diepe wanhoop. Meestal slaat de toon op een gegeven moment om, zoals in Psalm 13, 22 en 77. Maar in Psalm 88 blijft het tot het einde toe duister. Ook aan die werkelijkheid geeft de Bijbel woorden.

Depressie en zelfdoding

Net als andere ziekten kan depressie levensbedreigend zijn. Bij jongeren onder de dertig jaar is zelfdoding de meest voorkomende doodsoorzaak! Het taboe dat rond depressie kan hangen, en dat door de kerk juist in de hand is gewerkt, kan mensen ervan weerhouden hulp te zoeken, tot het te laat is.

Gelukkig realiseren we ons tegenwoordig dat de vraag of zelfdoding iemand naar de hemel of de hel brengt misplaatst is. We leren steeds beter om naast in plaats van tegenover elkaar te staan en inspireren elkaar op verschillende manieren om voor het leven te kiezen. Soms denk je dat je wilt verdwijnen, maar eigenlijk wil je alleen maar gevonden en genezen worden.
Om over na te denken